Gezien: Flying Horseman, Lux, Nijmegen

De Belgische zanger/gitarist Bert Dockx zit zelden stil denk ik. In psychjazz-trio Dans Dans is het al een beweeglijk type, waarbij hij elke microseconde dat hij zijn handen niet aan zijn gitaar hoeft te houden naar de grond duikt om aan de knoppen van de effectpedaaltjes te draaien of om een nieuwe cassettebandje in zijn walkman te gooien. In december zagen we hem nog in Nijmegen in Merleyn spelen met Dans Dans tijdens een uitgebreide clubtour, maar die tour lijkt nog lang niet afgelopen. Tussen al die optredens door was er blijkbaar nog genoeg tijd om ook een nieuw avontuur met die andere fijne band Flying Horseman aan te gaan. Dockx is dus een bezig mannetje, en dat is voor de fans – ik ben er inmiddels wel een – een goede zaak. Flying Horseman kwam vorige week vrijdag ook in Nijmegen langs. Lucky us.

In januari hadden de bandleden zich zeven weken opgesloten in residentie bij deSingel in Antwerpen om aan nieuw materiaal te werken. Het resultaat werd ROOMS / RUINS genoemd en in een korte reeks optredens aan de rest van de wereld getoond. In Nijmegen was dat in de mooie theaterzaal van filmhuis Lux, georganiseerd samen met Doornroosje. En dat is een goede keus. Gewoon zitten dus, mond dicht, en genieten van dat nieuwe werk. Dan is het wel een nadeel dat je die nieuwe nummers niet kent, het is wat lastiger om er gelijk helemaal in mee te gaan, maar het werd wel duidelijk dat dit geen half experiment betrof. Sterker nog, ondanks de misschien relatief korte tijd om het nieuwe werk creatief te ontwikkelen, voelt het stuk als een volwaardig Flying Horseman album. Zeker niet gekunsteld, zeker niet experimenteel, en zeker niet te kort; we horen maar liefst 70 minuten nieuw materiaal. Alsof je naar een luistersessie van een nieuw album bent gekomen, maar dan gewoon live gespeeld. Heel bijzonder. Sommige bandleden krijgen wat meer ruimte om zichzelf hier te ontplooien, zoals tweede gitarist Milan Warmoeskerken, die ook met elektronische apparatuur aan de gang gaat vanavond achter op het toneel. Hij speelde (net als Flying Horseman zelf) ook met Condor Gruppe vorig jaar op het Valkhof Festival, en hij zit ook in Blackie & The Oohoos zag ik later, de band van de zussen Loesje en Martha Maieu, die er uiteraard ook vanavond bij zijn. De zusjes zingen hun partijen, met veel ´oehoe´-klanken en in een enkel nummer klinkt een van de dames daadwerkelijk als een instrument. In die zin is de zang een stuk beter dan vorig jaar op het Valkhof, waarin de dames soms wat te scherp klonken en wat uit de bocht dreigde te vliegen in het totaalgeluid. Vanavond in dit theater klinkt alles zeer uitgebalanceerd en zuiver. En op flink volume. Ook in het theater mogen de oordoppen niet ontbreken. De Maieu-dames zijn vol in de weer met synthesizers en een van de twee pakt er ook nog wel eens een gitaar bij. In het midden, nog voor Warmoeskerken, zit de enthousiaste drummer die vanavond ook bij vlagen lekker uit de bocht mag vliegen en laten zien wat hij in huis heeft, maar zich ook net zo makkelijk in dienst stelt van de groep, door behoudend en subtiel te spelen.

Dik een week later is het lastig om er nog veel van terug te halen, maar de muziek klinkt dus als een typisch Flying Horseman-album. Opvallend is hoe mooi en makkelijk de groep als geheel schakelt van subtiel naar uitgelaten, en hoe goed de meeste composities toch in elkaar zitten. Het klinkt als een geheel, de band speelt soepel samen, en nergens kun je er uit afleidend dat het stuk pas recent is ontwikkeld. Geen try-out dus, maar een volwaardig optreden van een band in vorm. Het typische Horseman-geluid zit er vanaf het begin in, Dockx heeft ook wel een karakteristieke stem en manier van zingen. Meer songgerichte stukken worden moeiteloos afgewisseld  met langere instrumentale intermezzo´s, zoals we eigenlijk ook van de band gewend zijn. Echter vanavond is alles ook nog eens heel mooi aan elkaar geplakt. We horen iets van drie aparte stukken, die weer bestaan uit verschillende nummers. Per stuk zit alles mooi aan elkaar geknoopt, waardoor er geen applaus klinkt, maar we steeds mooi naar een ander nummer glijden, bijna zonder dat je er erg in hebt. Hoewel ik er hier en daar wat in moet komen zijn het grotendeels weer wonderschone composities, liedjes die onder je huid kruipen. Ik geniet vooral ook van die prachtig uitgesponnen instrumentale stukken, van intiem en behoudend naar sneller, ritmischer, en grotesker. Ik moet even denken aan country-noir vanavond, met een jazzy of psychedelische ondertoon. Soms dreigend en donker, dan weer bevrijdend. Vaak een tikkie weemoedig of licht melancholisch, maar er is dus ook ruimte voor bevrijding en het vieren van het leven. In de beschrijving lezen we:`Fontman Bert Dockx’s loodst je als reisleider langs exotische grooves en claustrofobische post-punk. Flying Horseman kruipt als een sluipend gif onder je vel´. En dat is gewoon ook zo. Als de groove er doorheen komt voel je de opwinding in het publiek. Met name een lang en expressief ritmisch nummer in het laatste gedeelte dat gaaf wordt uitgesponnen tot een groovy extase van het hoogste niveau. Het treft me vol. En dat is bijzonder, want inmiddels lijk ik wat eelt op mijn ziel te hebben gekregen. Te veel goede muziek gehoord denk ik. Ik ben een verwend joch geworden. Maar de vliegende paardeman pakt me hier toch weer onverwachts hard bij de lurven. Was dit “Stars”? Oh lieve God, laat het album toch snel uitkomen. `We moeten het nog opnemen´, zegt Dockx vanavond, maar een opname van deze avond zou al aan alle hoge standaarden voldoen.

Er volgen dan nog twee toegiften met ouder werk; “Brother” en “Faithfully Yours” van het laatste prachtige Night is Long-album. Daar staan eigenlijk geen slechte nummers op ook, al had ik graag nog een keertje favoriet ” Money” gehoord. Vlak voor het laatste nummer is de stemming nog best hilarisch als Warmoeskerken al aan zijn blikje bier blijkt te zitten in de kleedkamer (we zitten in de kelder van het gebouw, en die kleedkamer bevindt zich een flink aantal verdiepingen daarboven dacht ik). De andere bandleden kijken een tijd naar achteren waar hij toch blijft, maar uiteindelijk komt hij toch het toneel op. In elk geval geeft het ons het gevoel dat dit toch echt in de planning stond vanavond. Wellicht was het een cadeautje van de band voor de volle waardering van het publiek vanavond. En dat enthousiasme van het publiek is geheel terecht. Flying Horseman toont gewoon weer aan waarom ze een van grootste smaakmakers van de – toch al niet misselijke – Belgische muziekscène zijn. Wat zit er toch in die bonbons van ze. Dan is het alleen nog wachten op dat album dus, maar dat duurt nu me nu al te lang.

Alle lekkere vage foto´s: hier.

Vermoedelijke setlist:

The Key
Deep Earth
Fever Room
Reverie

Killer
Soldier
Bee Season
Bright light

Private Isle
Stars
Ruins

Toegift 1: Brother

Toegift 2: Faithfully Yours